نقاشی در ایران باستان

نقاشی در ایران باستان
نقاشى (Torfan) که در صحراى گال استان ترکستان در چین بدست آمد، مربوط است بسال ۸۴۰ تا ۸۶۰ بعد از میلاد.این نقاشى هاى دیوارنما مناظر و تصاویر ایرانى را نمایش میدهند.

همچنین تصاویر شاخه هاى درختى در این نقاشى ها وجود دارند. باستانى ترین نقاشى هاى دوران اسلامى، که بسیار کمیاب است، در نیمه نخست قرن سیزدهم به وجود آمده بودند.

مینیاتورهاى ایرانى (طرح هاى خوب و کوچک) بعد از سقوط بغداد در سال ۱۲۸۵ میلادى بوجود آمدند. از آغاز قرن چهاردهم کتابهاى خطى بوسیله نقاشى از صحنه هاى جنگ و شکار تزئین شدند.
چین از قرن هفتم به بعد به عنوان یک مرکز هنرى، مهمترین انگیزه براى هنر نقاشى در ایران بود. از آن به بعد یک رابطه بین نقاشان بودائى چینى و نقاشان ایرانى بوجود آمده است.
از لحاظ تاریخى، مهمترین تکامل در هنر ایرانى، تقبل طرحهاى چینى بوده است که با رنگ آمیزى که ادراک ویژه هنرمندان ایرانى است مخلوط شده بود. زیبایى و مهارت خارق العاده نقاشان ایرانى واقعاً خارج از توصیف است. در قرن اول اسلامى، هنرمندان ایرانى زینت دادن به کتابها را شروع کردند.

کتابها با سرآغاز و حاشیه هاى زیبا رنگ آمیزى و تزئین شده بود. این طرحها و روشها از یک نسل به نسل دیگر با همان روش و اسلوب منتقل مى شد، که معروف است به هنر روشن سازى”. هنر روشن سازى و زیبا کردن کتابها در زمان سلجوقیان و مغول و تیموریان پیشرفت زیادى کرد. شهرت نقاشى هاى دوران اسلامى شهرت خود را از مدرسه بغداد داشت.

مینیاتورهاى مدرسه بغداد، کلاً سبک و روشهاى نقاشى هاى معمولى پیش از دوره اسلامى را گم کرده است. این نقاشى هاى اولیه و بدعت کارانه فشار هنرى لازم را ندارند.

نقاشی مینیاتور مدرسه بغداد اصلاً متناسب نیستند. تصاویر نژاد سامى را نشان میدهد؛ و رنگ روشن استفاده شده در آن نقاشى را. هنرمندان مدرسه بغداد پس از سالها رکود مشتاق بودند که آیین تازه اى را بوجود آورده و ابتکار کنند. نگاه هاى مخصوص این مدرسه، در طرح حیوانات و با تصاویر شرح دادن داستانها است. اگر چه مدرسه بغداد، هنر پیش از دوره اسلامى را تا حدى در نظر گرفته بود، که بسیار سطحى و بدوى بود، در همان دوره هنر مینیاتور ایرانى در تمام قلمرو اسلامى از آسیاى دور تا آفریقا و اروپا پخش شده بود.

 از میان کتابهاى مصور به سبک بغداد میتوان به کتاب کلیله و دمنه” اشاره کرد. تصاویر نامتناسب و بزرگتر از حد معمول رنگ شده است؛ و فقط رنگهاى معدودى در این نقاشیها بکار رفته است.